لیفتراک چیست؟

لیفتراک وسیله‌ای است که دو شاخک در جلوی خود دارد و از آن برای بالا و پایین بردن وسایل و همچنین جابه‌جایی آن‌ها استفاده می‌شود.

تاریخچه لیفتراک

شکل فعلی و مدرن لیفتراک های امروزی از اواسط قرن نوزده تا قرن بیستم میلادی به تدریج تکامل یافته است.

در سال 1906 شرکت راه آهن پنسیلوانیا اولین لیفتراک الکتریکی را برای حمل بار مسافرین قطار به کاربرد.

در سال 1917 شرکت کلارک در آمریکا استفاده از تراکتور و لیفتراک را در کارخانه خود آغاز کرد.

در سال 1919 شرکت Tow motor Company و Yale  و در سال 1920 هم شرکت Towne Manufacturing وارد بازار لیفتراک در آمریکا شدند.

در طول دهه های 1920 و 1930 استفاده از لیفتراک بسیار افزایش یافت.

در زمان جنگ جهانی دوم و بعد از آن روش های کاراتری برای انبارداری در انبارهای بزرگ شکل گرفت و انبارها به لیفتراک های با قدرت مانور بالا و ظرفیت های بیشتر نیاز پیدا کردند و این نیاز باعث ارائه مدل های جدید لیفتراک در بازار شد.

در سال 1956 شرکت تویوتا اولین لیفتراک خود با سری LA  را در ژاپن ارائه کرد و در سال 1967 اولین لیفتراک تویوتا در آمریکا به فروش رسید.

لیفتراک ماشین صنعتی مدرنی است که به کمک شاخک هایی با شکل های مختلف و دکل های عمودی برای بلند کردن و جابه جا کردن و انبار کردن انواع بار مانند بشکه، لوله، ورق، جعبه، پالت و … به کار می رود.

لیفتراک هم برای کار در فضای داخل ساختمان (Indoor) و هم برای خارج از ساختمان (Outdoor) ساخته شده است. لیفتراک ها معمولا در ظرفیت هایی کمتر از یک تن تا بیش از ۴۸ تن طراحی و ساخته می شوند. در کتاب های مختلف لیفتراک ها با نام هایی چون Forklift Truck و Lift truck نیز نامیده می شوند.

در سال ۱۹۰۶ میلادی شرکت راه آهن پنسیلوانیای آمریکا، از سکو های کاری که با باتری کار می کرد و روی کامیون نصب شده بود برای جا به جایی بار در ایستگاه های راه آهن استفاده می کرد. در جنگ جهانی اول پیشرفت های قابل ملاحظه ای برای جا به جایی تجهیزات جنگی و ادوات نظامی صورت پذیرفت زیرا به دلیل جنگ و در نتیجه کاهش شدید نیروی انسانی، ضرورت ساخت و تولید انواع مختلف تجهیزات جا به جایی بار و مواد، بیش از پیش نمایان شد. در سال ۱۹۱۷ شرکت امریکایی کلارک (CLARK) طراحی، ساخت و استفاده از تراکتورهای مشابه لیفتراک را در کارخانه هایش به اجرا درآورد و در سال ۱۹۲۰ اولین لیفتراک ها توسط دو شرکت YALE و TOW MOTOR ساخته و به بازار معرفی شد.

در بین سالهای ۱۹۳۰-۱۹۲۰ توسعه و بهبود مستمر در ساخت و استفاده از لیفتراک شتاب بیشتری گرفت و با شروع جنگ جهانی دوم به اوج خود رسید. در طول جنگ، روش های موثر بیشتری برای انبار کردن مواد و بارها توسط لیفتراک ها ابداع گردید.

انبارهای بزرگتر و جدیدتر، نیازمند لیفترک هایی بودند که قابلیت مانور و حرکت بیشتری داشته و بتواند بارهای سنگین تر و بزرگتری را در ارتفاع بیشتر و با ایمنی بالاتر در کمترین زمان ممکن جا به جا کنند. ازاین رو صنعت ساخت لیفتراک در آن سال ها دیگر بار دستخوش دگرگونی شد تا پاسخگوی نیازهای جدید بازار شود.

از اواسط قرن نوزدهم تا امروز پیشرفت های زیادی در صنعت لیفتراک سازی صورت گرفته و لیفتراک های مدرن با قابلیت های فراوان طراحی و ساخته شده اند. امروزه نیز شرکت های بزرگ لیفتراک سازی مشغول پژوهش برای ساخت لیفتراک هایی هستند که علاوه بر داشتن قابلیت های فراوان، از لحاظ ایمنی مناسب تر بوده و با محیط زیست هم سازگارتر باشند.

امروزه لیفتراک ها در انواع و ظرفیت های گوناگون با لاستیک های توپر (Solid Tire) و لاستیک های بادی (Penumatik Tire) برای کاربردهای مختلف در صنایعی مانند بنادر و کشتی سازی، صنایع فلزی، صنایع ساختمانی، کارگاه های تولیدی، انبارها و .. ساخته می شوند.

 اولین لیفتراک تویوتا که در آمریکا فروخته شد

این ماشین دارای یک دکل، شاخک و الحاقیات است که با توجه به نوع فعالیت آن‌ها در انبار کردن بار، حمل‌ونقل و جابجایی طراحی و ساخته می‌شود.

کاربرد اصلی لیفتراک

استفاده از این وسیله در محل‌هایی که ساخت‌وساز بیشتر است کاربرد ویژه‌ای دارد زیرا این دستگاه به‌راحتی می‌تواند مصالح و وسایل ساختمانی را بلند کرده و به هرجایی منتقل کند.

لیفتراک‌ها در انبارها به‌راحتی و در سطوح وسیع می‌توانند وسایل را جابه‌جا کنند.

شاخک‌های این وسیله می‌توانند بالاتر از خود لیفتراک بالا برود و وسایل را در بالاترین سطح وسایل دیگر قرار دهند و به همین دلیل به‌آسانی می‌توانند برای بارگیری کامیون‌ها از این وسیله  استفاده کرد.

انواع لیفتراک بر حسب نوع موتور

یکی از مهم‌ترین قسمت‌های لیفتراک، موتور لیفتراک است که تأمین‌کننده قدرت و گشتاور لازم برای کارکرد لیفتراک هست.

امروزه در لیفتراک‌ها از انواع مختلف سوخت برای به کار انداختن موتور آن استفاده می‌شود.دیزل، بنزین، گاز و بنزین و نیروی الکتریکی از مهم‌ترین آن‌های می‌باشند. سوخت این ماشین  به محل مورد استفاده آن بستگی دارد که معمولاً برقی، فسیلی و یا گازی است.

لیفتراک دیزل

لیفتراک‌های دیزل جهت استفاده در محیط‌های باز ایده آل هستند زیرا بخار اگزوز و ذرات دیزل در فضای باز پراکنده‌شده و مسائل زیست‌محیطی و بهداشتی و ایمنی را که ممکن است در داخل  ساختمان اتفاق بیفتد را در برنمی‌گیرد.

با این‌ وجود، کاتالیزورها و تصفیه‌کننده‌های اگزوز می‌توانند انتشار گازهای مضر را کاهش داده و لیفتراک‌ها را برای استفاده در محیط‌های بسته نیز قابل‌استفاده کنند.

موتورهای دیزلی کارایی بیشتری نسبت به موتورهای LPG (گازسوز) دارند. مخزن سوخت 50 لیتری یک لیفتراک دیزل از کپسول گاز 18 کیلوگرمی یک لیفتراک گازی راندمان بیشتری دارد.

گشتاور بالاتر یکی دیگر از مزایای لیفتراک‌های دیزل نسبت به گازسوز است که آن را در سراشیبی‌ها و انجام امور سنگین قدرتمندتر میکند.

انواع مختلفی از این نوع لیفتراک در تناژهای 2، 3، 5، 7، 10، 15 تن و … وجود دارد.

معایب

پر سروصدا هستند و گازهای خروجی می‌تواند برای بعضی افراد دارای بیماری‌های خاص مضر باشد. همچنین در صورت استفاده در محیط‌های بسته ممکن است آلارم های دود را فعال نماید.

اندازه بزرگ آن‌ها بدان معنی است که به فضای بیشتر برای کار نیاز دارند اما این مسئله  معمولاً در هنگام استفاده در محیط‌های باز مشکلی به وجود نمی‌آورد.

قیمت اولیه آن‌ها کمتر از لیفتراک برقی است اما معمولاً کمی بیشتر از یک دستگاه دوگانه‌سوز قیمت دارند. هزینه‌های تعمیر و نگهداری آن‌ها ازلیفتراک الکتریکی بیشتر، اما از یک لیفتراک دوگانه‌سوز کمتر است.

لیفتراک دوگانه‌سوز (گاز LPG و بنزین)

لیفتراک‌های LPG (گاز مایع) به دلیل قیمت‌گذاری رقابتی و مناسب بودن برای استفاده در  محیط‌های باز و بسته و راحتی کارکرد، بسیار محبوب هستند.

موتور این لیفتراک‌ها مشتقی از همان موتور دوگانه‌سوز مورداستفاده در خودروها هستند که درنتیجه قطعات به‌راحتی در قیمت‌های مناسبی در دسترس هستند.

لیفتراک LPG از دیزلی‌ها بی‌صداتر هستند و بخار اگزوز آن‌ها نسبت به لیفتراک دیزلیآلایندگی بسیار کمتری دارد.

کاتالیزور اگزوز در دماهای بالا عملکرد بهتری نسبت به لیفتراک‌های دیزلی دارد.

سرعت جابجایی، میزان شتاب و سرعت بالابری زیاد لیفتراک دوگانه‌سوز جای رقابتی برای دیگر انواع لیفتراک باقی نمی‌گذارد.

معایب:

درحالی‌که قیمت آن‌ها از دیگر مدل‌ها ارزان‌تر است، نگهداری و همچنین هزینه سوخت  بالاتری دارند.

همانند لیفتراک‌های دیزل باید برای سرویس زمستانه از ضدیخ استفاده شود.

لیفتراک برقی (الکتریکی)

لیفتراک‌های برقی کاملاً دوستدار محیط‌زیست هستند. دود نمی‌کنند و هیچ آلایندگی مضری ندارند. کاملاً بی‌صدا هستند

و با توجه به وزن کمتر باتری که خود همان باطری به‌عنوان وزنه تعادل عمل می‌کند اندازه کوچک‌تری دارند و بسیار روان‌تر حرکت می‌کنند.

هزینه شارژ باتری در تعرفه‌های ارزان کمتر از هزینه سوخت گاز و یا دیزل است.

لیفتراک‌های الکتریکی به‌طورکلی ساده‌تر از لیفتراک‌های موتور دیزل و گازسوز کار می‌کنند چون فقط یک پدال گاز و یک پدال ترمز دارند و دنده‌ای فارغ از اتومات یا دستی بودن  ندارند.

هزینه‌های نگهداری و تعمیر و نگهداری لیفتراک‌های الکتریکی به میزان قابل‌توجهی کمتر از لیفتراک‌های دیزل و گازسوز است.

استاکر، کانتر بالانس، ریچتراک از انواع لیفتراک‌های برقی می‌باشند.

معایب:

هزینه اولیه بالاتر به دلیل باتری و شارژر گران‌قیمت خود یک عیب بزرگ است.

همچنین امکان استفاده از آن‌ها در زمان شارژ وجود ندارد، مگر اینکه یک دست باطری اضافی تهیه شود،که این امر خود به هزینه اضافه میکند.

لیفتراک‌های الکتریکی نیاز به یک سطح صاف برای کارکردن دارند. استفاده زیاد از حد در سطوح شیب‌دار شارژ باتری را به‌سرعت کاهش می‌دهد، اما می‌توان با تهیه باتری قوی‌تر این مسئله را عیب تلقی نکنیم.

کارکرد لیفتراک برقی در مناطق شرجی هنوز هم یک مسئله است زیرا آب‌وهوای مرطوب باعث مشکلاتی در سیم‌کشی و قطعات الکتریکی می‌شود.

رول گیر لیفتراک

رول گیر یکی از الحاقیه های لیفتراک است که همانطور که از اسمش مشخص است طوری طراحی شده که دارای دو بازوی بزرگ برای گرفتن

وجابه جا کردن اجسام لوله ای شکل  مانند رول های کاغذ،چوب،لوله ها در صنعت های مختلف قابل استفاده هستند.

این رولگیر های لیفتراک این قابلیت را دارند که بصورت 360° چرخش داشته باشند.

عدل گیر لیفتراک

عدل گیر الحاقیه ای از لیفتراک است که توانایی جابه جایی بارهایی که به شکل عدل می باشد کارایی دارد.

منسوجات کاغذ ، مواد بازیافتی ، مواد اولیه کارخانه ها ، صنایع کنف و پنبه ،خمیر کاغذ و …. از این نوع جنس هستند که برای جا به جایی آنها از عدل گیر استفاده میشود.

ساید شیفت لیفتراک

ساید شیفت (Side Shift) به الحاقیه ای میگویند که میتوان با آن بار را بصورت عرضی یعنی چپ و راست هنگام بارگیری و یا نخلیه بار جابه جا کرد.

ساید شیفت میتواند به صرفه جویی زمان جهت انجام وظایف لیفتراک کمک شایانی نماید.

بلوک گیر لیفتراک

Block Clamps یا همان بلوک گیر یکی از الحاقیاتی است که بر روی لیفتراک ها قابلیت نصب را دارد و از این دستگاه برای بلند کردن بلوک ها استفاده می شود.

نحوه کار بلوک گیر به این صورت است کنار محصول مورد نظر قفل شده و با فشار آنرا نگه میدارد.

از این الحاقیات بیشتر در کارهای ساختمانی، صنایع کاشی و سرامیک و مواردی مانند این استفاده می شود.