بازرسان ديگ بخار :
- بازرسان آن چنان كه در اين قسمت به آنها رجوع مي شود بايد افرادي باشند كه توسط سازمان هاي بازرسي كه به عنوان مرجع معتبر بازرسي (۱-۳-۷ مراجعه شود ) در كشور محل ساخت و يا نصب شناخته شده اند, استخدام شده و آموزش مي يابند.
- بازرس , براي اهداف بازرسي و يا گواهي نمودن ديگ هاي تحت مقررات اين استاندارد بايد مستقل از سازنده و خريدار بوده و در استخدام هيچيك از آنها نباشد, بجز در مواردي كه ديگ بخار توسط سازمان هاي دولتي و يا تحت تكفل خريداري مي شوند. در اين موارد واحدهاي بازرسي به رسميت شناخته شده اين سازمان ها مي توانند بازرسي هاي مقرر شده در اين استاندارد را انجام دهند .
بازرسي در جريان ساخت ديگ بخار :
- هر ديگ بخار در طول ساخت بايد توسط بازرسين رسمي و يا گواهي شده از طرف مرجع معتبر بازرسي, مورد بازرسي قرار گيرد. به منظور اطمينان از اينكه مواد, ساخت و آزمايش ها از تمامي جهات مطابق اين استاندارد باشند, بازرسي هاي كافي بايد انجام گيرند .
- مرجع معتبر بازرسي حق دارد كه خواهان شواهدي دال بر انطباق طرح با اين استاندارد باشد.
- مرجع معتبر بازرسي بايد به كارهاي سازنده ديگ بخار مادامي كه كار در حال انجام يافتن است, دسترسي داشته و بايد در بازرسي از مراحل ساخت و در رد هر قسمتي كه با اين استاندارد مطابقت نمينمايد آزاد باشد.
- مرجع معتبر بازرسي بايد قبل از شروع ساخت ديگ بخار , سازنده را از مراحلي از ساخت كه در آنها آزمايشات ويژه مواد انجام خواهد شد, آگاه سازد و سازنده بايد مرجع معتبر بازرسي را از اينكه اين مراحل چه زماني فرا خواهند رسيد, آگاه نمايد , ليكن اين امر نبايد از انجام آزمايشات مرجع معتبر بازرسي در هر يك از مراحل ديگر و يا از رد مواد و طرز كار در هر زماني كه خراب تشخيص داده شوند, جلوگيري نمايد.
مرجع معتبر بازرسي بايد آزمايش ها را در مراحل زير به عمل آورد :
الف : زماني كه ورق ها به كارگاه سازنده ديگ بخار ميرسد :
- ۱- علائم مشخصه روي ورق ها با آنهائي كه در گواهي نامه سازنده ورق ثبت شده بازرسي گردد.
- ۲- نتايج گزارش شده از خواص مكانيكي و شيميائي در گواهينامه سازنده ورق با خصوصيات ارائه شده در استاندارد كنترل شود.
- ۳- نظارت براي علامت گذاري صفحات آزمايشي جهت شناسائي قبل از اينكه ورق هاي مادر بريده شوند.
ب : زماني كه ورقه اي پوسته و صفحات انتهائي شكل داده شده و لبه هاي ورق ها براي جوشكاري آماده شده باشند, و زماني كه صفحات آزمايشي متصل مي شوند.
ج : در خلال مراحل مختلف جوشكاري زير , در صورت تناسب با روش جوشكاري و همانگونه كه بين سازنده و مرجع معتبر بازرسي توافق شده باشد.
- ۱: زماني كه اولين لايه جوش در امتداد درزهاي اصلي و صفحات آزمايش گذاشته مي شود.
- ۲: زماني كه اين درز جوش ها در يك طرف كامل شده و براي جوشكاري طرف ديگر ديگ بخار آماده مي شوند.
- ۳: به هنگام تكميل شدن جوش ها.
د : بازرسي فيلم هاي پرتونگاري و يا گزارشات آزمايش غير مخرب.
ه : زماني كه نمونه هاي آزمايش جوش از صفحه آزمايشي كه قبلا انتخاب شده است , جهت گواهي آزمايشات مورد نياز آماده شده باشند.
و : زماني كه دريچه ها آماده شده اند , زماني كه لوله هاي پايه و يا اتصالات مشابه در جاي خود خال جوش شده اند و متعاقبأ به هنگام تكميل ديگ بخار.
ز : به هنگام تكميل ساخت ديگ بخار , در طول آزمايش هيدروليكي و دوباره پس از پايان آزمايش جهت بازرسي داخلي و خارجي.
آزمايشهاي فشار ديگ بخار :
- زماني كه تمامي جوشكاري ها تكميل شده باشند و پس از عمليات حرارتي , در صورتي كه آئين نامه مقرر بدارد, هر ديگ بخار بايد تحت فشاري مساوي 5/1 برابر فشار طراحي , به طريق هيدروليكي , بدون نشانه اي از ضعف يا عيب , آزمايش شود . مرجع معتبر بازرسي بايد شاهد آزمايش باشد.
- آزمايش فشار بايد براي حداقل ۳۰ دقيقه ادامه يابد.
- از نقطه نظر ايمني , مهم است كه ديگ بخار به طرز مناسبي از هوا تخليه شود تا از تشكيل حباب هاي هوا قبل از اجراي آزمايش فشار جلوگيري گردد.
- يادآوري ۱: توصيه ميشود كه دماي آب , در طول آزمايش هيدروليك از ۷ درجه سانتيگراد كمتر نباشد.
- يادآوري ۲: بعد از اتمام ۳۰ دقيقه توصيه مي شود كه قبل از نزديك شدن به ديگ بخار جهت بازرسي از نزديك , فشار به حداقل ۱/۱ فشار طراحي و حداكثر 9/0 فشار آزمايش هيدروليكي كاهش داده شود.
- يادآوري ۳: در پايان آزمايش هيدروليكي , تخليه فشار بايستي به صورت تدريجي باشد.
- پس از تکمیل فرآيند بازرسی ديگ بخار اگر معلوم شود كه در طول و يا بعد از آزمايش هيدروليكي به تعميراتي احتياج است پس از تكميل تعميرات و پس از هر گونه عمليات حرارتي , ديگ بخار را بايد دوباره مطابق روش توصيف شده در بالا تحت آزمايش فشار قرار داد.
ارائه مدارك ديگ بخار :
– نقشه ها , مدارك و اوراق اطلاعاتي ديگ بخار
- نقشه ها , مدارك و يا اوراق اطلاعاتي , اطلاعات كامل در مورد اندازه ها و فشار طراحي هر ديگ بخار به همراه جزئيات موادي كه در ساخت آن بكار رفته بايد از طرف سازنده در اختيار خريدار و مرجع معتبر بازرسي قرار گيرد. اگر نصب ديگ در محل توسط سازنده تقبل نشده باشد, وي بايد اطلاعات كاملي در مورد نصب مناسب ديگ فراهم آورد.
- پس از تكميل نمودن ديگ , در صورت لزوم , نقشه هاي مناسب , مدارك و اوراق اطلاعاتي براي آگاهي مرجع معتبر قانوني بايد همراه آن باشد.
- فيلم هاي پرتونگاري , گزارش هاي آزمون آلتراسونيك , نمودارهاي عمليات حرارتي و پرونده هاي مربوط به بازرسي هاي درون كارخانه اي بايد حداقل به مدت ۵ سال بعد از فرآيند بازرسی ديگ بخار توسط سازنده ديگ بخار حفظ شوند.
– گواهي نامه هاي ديگ بخار :
- در فرآيند بازرسی ديگ بخار سازنده بايد گواهي نامه اي در مورد اينكه هر ديگ بخار از تمامي جهات مطابق اين استاندارد طرح , ساخته و آزمايش شده است , صادر نمايد. و اين گواهي نامه بايد توسط مرجع معتبر بازرسي به عنوان شاهد اينكه ديگ بخار اين چنين ساخته و آزمايش شده , تائيد شود. اگر نصب توسط مرجع معتبر بازرسي ديگري بازرسي شده , هر يك از مراجع معتبر بازرسي بايد گواهي نامه را در رابطه با كاري كه نظارت نمودهاند تائيد نمايند.
- اگر عمليات طراحي و ساخت توسط سازمانهاي جداگانه اي صورت گرفته باشد هر سازمان بايد در رابطه با كاري كه انجام داده , گواهي نامه اي صادر نمايد. به نوعي ديگر نيز مي توان گواهي نام هاي مشترك صادر نمود كه توسط هر يك از سازمان ها در رابطه با كاري كه انجام داده امضأ شده باشد. هر گواهي نامه آنچنان كه در بالا ذكر گرديد بايد توسط مرجع معتبر بازرسي تائيد شود.
- گواهي نامه بايد حداكثر فشار مجاز كاري ( فشار طراحي ,) و شماره هاي رديف سازنده ديگ بخار را شامل شود.
فرآیند بازرسی دیگ بخار و بویلر های آبداغ حین ساخت مطابق قوانین سازمان ملی استاندارد ایران دارای استانداردهای اجباری به شماره ۴۲۳۱ و ۷۹۱۱ می باشد. به منظور اطمینان از اینکه مواد مصرفی، ساخت و آزمایشها از تمامی جهات مطابق استاندارد های ملی مذکور انجام شود، بازرسیهای کافی و دقیق باید انجام گیرند. لذا بر اساس استاندارد اجباری به شماره ۴۲۳۱ و ۷۹۱۱ هر دیگ در طول فرآیند ساخت باید توسط بازرسین رسمی و یا گواهی شده از طرف سازمان ملی تایید صلاحیت ایران، مورد بازرسی قرار گیرد.
